Dynamic balance Ver: 5.3.1 دستگاه تعادل سنج پویا دانش ساالر ایرانیان www.isrrc.com
مقدمه حفظ تعادل فرآیند پیچیدهای است که نیازمند هماهنگی دقیق ارگانهای حسی سیستم حرکتی و سیستم اعصاب مرکزی است. برای تعیین موقعیت فضایی بدن اطالعات از طریق چشمها گوش داخلی و گیرندههای حس عمقی به دستگاه اعصاب مرکزی منتقل شده بعد از پردازش اطالعات محرکهای دریافت عضالت برای تصحیح و تثبیت وضعیت بدن و حفظ تعادل فعال میشوند. تعادل شامل دو نوع ایستا و پویا تقسیم میشود. تعادل ایستا شامل حفظ تعادل در حالت بدون حرکت و تعادل پویا شامل حفظ تعادل در حال حرکت است. برای انجام بسیاری از فعالیتهای جسمانی زندگی روزمر سطح مناسبی از توانایی حفظ تعادل و پایداری وضعیت بدن ضرورت دارد. در حفظ پایداری وضعیت بدن افراد جوان شرایط بهتری نسبت به سالخوردگان دارند و با توجه به افزایش میانگین سن در جوامع و افزایش جمعیت سالخوردگان توجه به موضوع تعادل اهمیت بیشتری مییابد. مربیان در اغلب مواقع سطح پایداری وضعیت بدن را توسط آزمونهای امتیاز بندی شده عملی ارزیابی میکنند. با اینکه اینگونه آزمونها میتوانند اطالعات اولیهای را در رابطه با عملکرد سیستم تعادلی ارائه دهند اما بسیاری از پارامترهای مورد نیاز برای سنجش تعادلاندازهگیری نمیشوند. پایداری وضعیت بدنی در شرایط آزمایشگاهی با ثبت نوسانات لحظهای غیرارادی بدن که با چشم قابل دیدن نیستند ارزیابی میشود. این کار با ایستادن بر روی یک صفحه نیروسنج که نیروهای عمودی حاصل از وزن بدن را در نقاط مختلفاندازهگیری میکند انجام میگیرد. اطالعات حاصل جمع آوری شده در قسمت کامپیوتری دستگاه ذخیره میشوند و تحلیل بر مبنای محاسبه تغییرات مرکز فشار بر یک صفحه افقی انجام میگیرد. مشخص کردن محل فشار در طول زمان میتواند برای محاسبه طیف پارامترهای مختلف نوسانات بدن مورد استفاده قرار گیرد و نتایج حاصل را میتوان با عملکرد سایر افراد ورزشکاران و یا بیماران مورد مقایسه قرار داد. اندازهگیری صحیح توانایی وضعیت بدنی و تعادل در بسیاری از موضوعهای مربوط به سالمتی در دامنهای از موارد کامال پزشکی تا موارد کامال ورزشی و یا حتی مربوط به زندگی روزمره و فعالیتهای تفریحی کاربرد دارد. از جمله کاربردهای پزشکی اندازهگیری توانایی حفظ وضعیت بدن به عنوان یک شاخص زیستی در سواالت مربوط به کهنسالی استفاده میگردد. به عالوه ایناندازهگیریها در تحلیل پیشرفت بیماران قطع عضو 1 Postural Stability 2
بیماران تحت نظارت حرک درمانی و بیمارانی که درجاتی از عملکرد گوش داخلی را از دست دادهاند میتوانند به عنوان شاخص ارزیابی به کار رود. مشخصات فنی دستگاه دستگاه دینامومتر دارای مشخصات فنی به صورت زیر است: دارای پلیت معلق در صفحه مدیال لترال حداکثر نوسان در هر طرف 33 درجه زاویه منطقه تعادل در هر سمت 1 درجه دقت اندازه گیری یک میلی ثانیه دارای فیدبک دیداری به منظور برگشت به موضع تعادل دارای نمایشگر زمان جهت مشاهده زمان خالص حفظ تعادل مشاهده تعداد خروج از منطقه تعادل در هر سمت و زمان خروج تعادل در هر سمت بصورت کلی مشاهده امتیاز حفظ تعادل پاسچرال بدن بصورت پویا بصورت درصد فرمول امتیاز= زمان حفظ تعادل تقسیم بر کل زمان آزمون سخت افزارهای دستگاه دستگاه شامل سخت افزارهای زیر است:. سازه تعادل سنج پویا 3
2. جعبه کنترل 3. نمایشگر و چراغ بازخورد و ریل مینیاتوری نمایشگر 4. میز جعبه کنترل 1. کابل رابط بین جعبه کنترل و سازه 6. کابل رابط نمایشگر و جعبه کنترل 4
7. آداپتور تغذیه جعبه کنترل راهنمای استفاده از دستگاه با روشن کردن کلید و 3 در پشت جعبه کنترل صدای بوقی شنیده میشود و بر روی LCD جعبه کنترل پیغام زیر به مدت 3 ثانیه نمایش داده خواهد شد: سپس پیغام زیر نمایش داده خواهد شد که شما با زدن کلید تعیین نمایید.) زمان آزمون استاندارد 1 ثانیه میباشد.(: DOWN یا UPو میتوانید زمان آزمون را 1
بعد از این که زمان را تعیین کردیم از آزمودنی میخواهیم که بر روی پلیت ناپایدار سازه تعادل رفته و به کمک دسته روبرویی آن تعادل خود را حفظ کند.)حفظ کردن تعادل یعنی طوری قرار بگیرد که پلیت زیر پایش در منطقه تعادل قرار گیرد و چراغ روبرویی سبز رنگ شود.( در این حالت بایستی آزمودنی کم کم دست خود را از تکیه گاه جدا نماید و در طول آزمون نیز هرگز برای حفظ تعادل از تکیه گاه کمک نگیرد. در این موقع آزمونگر از آزمودنی میپرسد"آماده" که با تایید آزمودنی آزمونگر کلید Start را میفشارد. در این لحظه بوقی به صدا در میآید و زمان آزمون شروع به حرکت مینماید و آزمودنی در طول این مدت تمام تالشش را نماید که از منطقه تعادل خارج نشود. 6
توجه:آزمودنی میتواند بدن خود را به هر صورتی تغییر دهد ولی نمیتواند از جایی کمک بگیرد. در پایان زمان صدای بوق شنیده میشود و آزمون به پایان میرسد که آزمودنی میتواند از دستگاه خارج شود. با زدن دکمه UP بر روی LCD نتایج به این صورت قابل مشاهده میگردد: همچنین بر روی نمایشگر امتیاز درصدی تعادل آزمودنی به نمایش درخواهد آمد. 7
برای آزمون بعدی دکمه RESET را زده و دستگاه برای آزمودن بعدی آماده میگردد. رواییپایایی دستگاه در این مطالعه از روش نمونه گیری غیر احتمالی ساده استفاده شده است. به منظور محاسبه حجم نمونه در مطالعات مربوط به روایی و پایایی از جدول ارائه شده توسط walter استفاده میشود. با قرار دادن مقادیر 3/1 =α و 3/2=β تعداد دفعات ارزیابی )3=n( حداقل سطح پایایی قابل قبول 3/7= 0 P و باالترین سطح پایایی قابل قبول 3/9= جدول حجم نمونه ارزیابی قرار گرفتند. P 1 9 3 گیری دوم قرار گرفتند. نفر تخمین زده شد. در مرحله ارزیابی 31 نفر از شرکت کنندگان در گروه اندازه گیری اول و تنها گروه اندازه گیری * کمتر مساوی 1 بزرگتر از 1 اطالعات دموگرافیک آزمودنیها سن 66.2 ±6.2 در این آزمودنی در محدوده سنی 23 تا 33 سال مورد قد 581 ±56.1 نفر از آزمودنیها در گروه اندازه وزن 506 ±8.8 561 ±9.8 590 ±9 68.6 ±1.5 *میزان براساس نوسانات ساختار قامتی)شاخص نوسانات به سانتی متر risk )falling پایایی درون فردی )دقت اندازه گیری ا درجه( Sig ICC 0.99 گروه اندازه گیری کمتر مساوی 1 8
0.89 بزرگتر از 1 گروه اندازه گیری کمتر مساوی 1 بزرگتر از 1 پایایی بین فردی ICC 0.95 0.88 Sig گروه اندازه گیری کمتر مساوی 1 بزرگتر از 1 روایی در مقایسه با Laffayete ICC 0.88 0.99 Sig بدلیل اندازه گیری دستگاه مرجع و قابل استناد بودن آنها در دو گروه اندازه گیری ذکر شده و بازه اندازه گیری تعادل سنج پویا در دو بازه گروه اندازه گیری فوق این اندازه گیریها صورت پذیرفتند. جامعه هدف و کاربرد در ورزش و سایر زمینهها ابزار مورد نظر قابلیت استفاده در موارد زیر را دارد: سنجش تعادل ورزشکاران: میتوان از ابزار فوق در فدراسیونها و باشگاههای ورزشی جهت سنجش تعادل افراد استفاده نمود به عنوان مثال در ورزشی مانند ژیمناستیک که شاید تعادل نقش مهمیدارد میتوان میزان تعادل افراد را با این ابزار بررسی نموده و در صورت نیاز برنامههای تمرینی مناسب برای افراد طراحی نمود. از طرفی میتوان ابزار فوق را در سنجش تعادل افراد در ازمونهای استعدادیابی ورزشی مانند تیر اندازی استفاده نمود. سنجش تعادل سالمندان: میتوان از ابزار فوق برای سنجش تعادل سالمندان میزان گیجی وخطر افتادن استفاده نموده و در صورت نیاز برنامههای جبرانی مناسب برای کند نمودن سرعت افت تعادل در این جامعه طراحی نمود. 9
سنجش تعادل در مراکز مطالعات رشدی کودکان: میتوان به وسیله ابزار فوق تعادل افراد را از سنین کودکی تا مراحل بعدی رشد بررسی نموده و هنجارهای رشدی مناسب را تدوین نمود. وضعیت تعادل در افراد مصدوم و معلول: میتوان از ابزار فوق برای بهبود وضغیت تعادلی بدن افراد با ضایعات تعادلی مستقیم و غیر مستقیم طی دوره توانبخشی و نظارت بر روند بهبودی بیمار در طول برنامههای توانبخشی مانند فیزیوتراپی استفاده نمود. سنجش تعادل در بیماران خاص: در بعضی افراد مانند افراد مبتال به بیماری ام اس که سیستم تعادلی را تحت تاثیر قرار میدهد میتوان از ابزار فوق به عنوان یک وسیله مناسب جهت بررسی افت تعادل و برنامه ریزی تمرینهای مناسب برای کاهش سرعت افت تعادل افراد استفاده نمود. جدول نورم گروه سنی خیلی ضعیف ضعیف متوسط خوب عالی 69 82 1 68 4 13 مردان کمتر از 43 بیشتر از 83 73 83 14 69 43 13 زنان کمتر از 42 بیشتر از 84 4 64 26 43 21 سالمندان کمتر از 3 بیشتر از 61 پژوهشهای مرتبط تاثیر تمرینات منتخبهاتا بر تعادل زنان سالمند)جنتی 389 ) تاثیر سه نوع پروتکل مختلف تمرینی بر تعادل پویای دانشجویان دختر ورزشکار)نوربخش ) 389 اثر خستگی موضعی بر تعادل ایستا و پویای افراد ورزشکار با و بدون درد کشککی رانی)نورسته 393 ) تاثیر زانوبند نرم بر تعادل ایستا و پویا در مردان سالمند)نجاتی 388 ) بررسی اثرات فوری تمرینات گرم کردن بر شاخصهای تعادل پویا و ایستا در افراد ورزشکار و غیرورزشکار) 392 ) تاثیر تمرینات بدنی ذهنی و ترکیبی بر تعادل ایستا و پویای سالمندان)شمسی پور دهکردی 388 ) مقایسه تعادل دینامیک اندام تحتانی با استفاده از ازمونهای عملکردی در ورزشکاران فوتبالیست هندبالیست و تکواندوکار: مطالعه مقدماتی)حسن پور 393 ) سال)موسوی 388 ) تا 4 رابطه بین قوس طولی کف پا با تعادل ایستا و پویا در پسران دانش اموز 2 3
) بررسی اثرات کشش استاتیک بر تعادل ایستا و پویا در دختران سالم و جوان غیرورزشکار )بختیاری 392 تاثیر 2 هفته تمرین عملکردی بر تعادل پویای زنان سالمند سالم)قاسمی ) 392 در تحقیقات گذشته برای سنجش تعادل ایستای افراد از روشهای میدانی مانند ازمون راه رفتن روی چوب موازنه و یا دستگاههای سنجش تعادل ایستای هزینه بر استفاده شده است که در صورت استفاده از ابزار فوق در این تحقیقات میتوان عالوه بر اینکه نسبت به ازمونهای میدانی به نتایج دقیق تری دست یافت میتوان در مصرف هزینه طی استفاده از دستگاههای هزینه بر نیز صرفه جویی نمود.